Nikon'dan ilk AF kameralar: Nikon F3 AF - Nikon F501

İlk AF kamera; 1981 Yılında Pentax ME-F gövde ve 35-70 mm f/2.8 zoom lensle birlikte her yıl düzenlenen Photokina fuarında tanıtıldı. Bol ışıklı ortamlar dışında netlemedeki yavaşlığa ve ihtiyacı karşılamamasına rağmen genel olarak ilk SLR AF kamera olarak kabul edilmektedir. Kameranın 1985 yılına kadar üretilmesi de bu görüşü destekler niteliktedir.

Pentax ME F ve lensten kumanda edilen AF sistemi

1985 Yılındaki Photokina’ya Minolta Dynax (Maxxum) 7000 AF modelinin bomba etkisi yapan çıkışı damgasını vurmuştu. Çift sensörlü faz algılamalı (Phase Detection) AF sistemi ve lensi kumanda eden motor ünitesi ayna kutusunun içinde ve tüm parçalar eksiksiz biçimde çalışıyordu. Sistem üstelik gövdeden kumanda ediliyordu. Olağanüstü bir başarıydı. Minolta’nın bu mühendislik ve tasarım başarısı; Pentax ve Nikon tarafından kopyalandı.

Minolta Dynax (Maxxum) 7000 AF

Nikon’un ilk AF kamerası olarak Nisan 1986’da üretilen Nikon F501 bilinir ama aslında Nikon’un ilk AF kamerası Nisan 1983’de üretilen, aşağıda gördüğünüz hantal bir yapıya sahip Nikon F3 AF adlı, Nikon F3’e çok benzeyen ama AF özelliği ile ondan ayrılan modeldi. Bu model 1988 yılına kadar üretildi.

Nikon F3 AF

Nikon F3 AF

Nikon F3 AF, netleme sistemi olarak TTL Kontrast Algılama yöntemini kullanıyordu. Netlik, TTL kontrast algılama ile kameranın AF DX-1 adındaki vizörünün içinde bulunan ve ayrı bir pille çalışan sistem tarafından algılanarak yapılıyordu. Bu kamera ile birlikte Nikkor 80mm f/2.8 AI-AF ve 200mm f/3.5 AI-IF-ED AF lensler üretildi. Bu lensler de tıpkı 1998 yılında üretilmeye başlanan AF-S lensler gibi netliği yapan motor ünitesi lensin içinde yer alıyordu. Kameranın AF sisteminin netliği algılayıp harekete geçme süresi 0.5 milisaniye ve en yakın netleme noktasından sonsuza netleme için Nikkor 80mm f/2.8 lens, 0.6 saniyeye ve 200mm f/3.5 AF lens ise 1.7 saniyeye ihtiyaç duyuyordu. 200mm f/3.5 AF lensin yapısında o zamanlar kullanımı lüks sayılan ED elemanlar ve gelişmiş optik sistemler sayesinde çok hızlı tepki verebiliyordu. Ayrıca her iki lens de F3 AF gövdedeyken; Fotoğrafı çekilecek konu netleme merkezinin dışına çıktığı durumda bile netliği ona kilitleyerek,  koruma özelliği ile birlikte istenirse manuel netlemeye de izin veriyordu. Üstelik de bu 2 lens, Canon’un EOS mimarisinin kullandığı elektronik EF lenslerden 5 sene önce üretilmişti. 

Aşağıda Nikon F3 AF’ nin vizöründeki, kullanıcıya verilen bilgiler ve vizörün genel görüntüsü görülmektedir.

Nikon F3 AF vizör yapısı

1-) Perde hızının bildirildiği LCD ekran 

2-) Pil harcamandan, optik sistemlerle diyafram değerini direkt dışarıdan okuma kısmı 

3-) Flaş hazır ışığı 

4-) Netleme yapılamıyor uyarısı 

5-) Netlik göstergesi; Netlik yakın; Netlik uzak okları: Detay aşağıda 

6-) Merkez netleme çerçevesi 

7-) Yarım ayna 

8-) Fresnel alanı: Işık ışınlarının düz gelmesini ve dağılmasını önleyen plastik mercek yapı

Kameranın vizöründe bulunan ve kullanıcıya netlikle ilgili yol gösteren NETLEME YARDIMCISI (Focusing Aid) sisteminin çalışma şekli aşağıdadır. 

Netlik yapılamıyor

 

Netlik konunun ön kısmına yapılmış. Lensi sağa çevir.

Netlik konunun arka kısmına yapılmış. Lensi sola çevir.

Netlik Tamam

Nikon başarılı 2 AF lensten sonra bu seriden bir sürü lens üretmeyi istedi ama bu tür lenslerin üretilmesi için 15 yıl daha beklenecekti. Çünkü gövdeden netleme motorlu AF-S lensler, 1998 yılında üretilmeye başlandı. Nikon'un AF-S lense geçmesinde yaşanan 15 yıllık gecikmenin 2 önemli nedeni vardı. 

1-) Minolta Dynax (Maxxum) 7000 AF modelindeki AF mekanizmasının kopya edilmesi

2-) Gövdeden çıkan bir çatal dişli ile lensi döndürerek netlik yapmak, lense netleme motoru yerleştirmekten daha ucuzdu.

Ayrıca netliğin gövdeden çıkan çatal dişli ile yapılma yöntemi gelecekte kullanılacak sistem olarak öngörüldüğü için sistem; Pentax ve Nikon tarafından kopya edilmişti. 

Nikon F3 AF, full AF olarak kullandığı 2 lens haricinde 30 dan fazla f3.5 ve daha hızlı diyafram değerine sahip Nikkor ve Nikon E serisi lensi yukarıda görülen netleme yardımcısı aracılığıyla manuel netleme yaparak kullanabiliyordu. Diyafram değeri f3.5’dan daha büyük lenslerin kullanılması durumunda kameranın netlikle ilgili yönlendirmelerini pek fazla güvenmemek gerekiyordu.

Bunun dışında Nikon F3AF yine 60 adetten fazla Nikkor ve Nikon E serisi lensi manuel netleyerek kullanabiliyordu.

Nikon çok büyük bir ihtimalle Minolta Dynax (Maxxum) 7000 modelinin 1985 yılındaki bomba etkisi yapan çıkışı ve bu modelde kullandığı FAZ ALGILAMALI AF sisteminin, Nikon F3 AF’de kullanılan TTL KONTRAST ALGILAMA sistemine  göre daha hızlı olması nedeniyle kontrast algılamalı sistemden vazgeçerek Minoltanın kullandığı Faz Algılamalı AF sistemi ve lensi kumanda eden motor ünitesini gövdeye ve komutları ise ayna kutusunun içindeki AF sisteminden alarak netlik yapan AF sistemi  üzerinde çalışmaya başladı. Bu çalışmalar sonucunda Nikon’un 1986 yılınında Photokina fuarında Minolta ve diğer rakiplerine  cevabı, Nikon F501 modeliydi. F501, Nikon’un ilk FAZ ALGILAMALI ve fotoğraf çekildikten sonra filmi otomatik olarak ileri saran AF kamerasıdır. Çünkü Nikon F3 AF’de; Fotoğraf çekildikten sonra eğer harici motor ünitesi kullanılmamışsa fotoğraf çekildikten sonra filmin, fotoğrafçı tarafından ilerletilmesi gerekiyordu.

F501 modelin vizöründe tek bir netleme noktası vardı. Şimdilerde Nikon’un giriş ve orta seviye kullanıcıları için tasarladığı 11 netlik noktasını az bularak beğenmeyen kullanıcılar var.:) Nikon F501 de, günümüz DSLR kameralar  gibi netliği Pasif Faz Algılamalı Sisteme göre yapmaktaydı. Tek fark, o zamanlar kullanılan AF modüllerindeki sistemler çok hassas değildi ve bu nedenle netleme yavaş oluyordu. Kamerada; Tek netlik (AF-S) ve sürekli netlik (AF-C) ve manuel netlik modları (M) bulunuyordu. Sürekli çekim modunda saniyede 2.5 kare çekim hızına sahip ama çekim sırasında pozmetrik değerleri kilitleyen AE-L ve yapılan netliği kilitlemek için AF-L tuşlarından birinin veya her ikisinin de kullanılması durumunda ise bu hız saniyede 1.4 kareye düşüyordu. Kameranın vizör görüntüsü tıpkı F3 AF’ deki gibi ancak netliğin yapıldığını, kullanıcıya;

Netliğin tamam olduğunu gösteren soldaki işaret yerine YEŞİL bir LED'i yakarak bildiriyordu.

Nikon F501

Nikon F501 üstten görünüşü

Nikon, bu günlerde hızlı AF lenslere sahip değildi ve hızlı lensler geliştirme konusunda maalesef çok gerideydi. Gövdede AF motoru olmayan ilk Nikon lensler; Hem görünüşleri hemde dizaynları bakımından kullanıcılarının beğenisini kazanamamıştı. Yavaş ama çok hassas netlik yapıyorlardı. Nikon yeni AF lens geliştirmekte geride kaldığı için kullanıcıların AF lens taleplerine cevap veremiyordu. Bu nedenle manuel lensleri AF olarak kullanabilmek için TC-16A AF Teleconverter’i dizayn ederek kullanmaya karar verdi.

Nikon TC-16A AF teleconverter

Böylece Nikon’un çeşit sayısı az AF lensleri yerine geniş alanda söz sahibi olduğu 30 adetten fazla manuel Nikon E serisi lensleri AF lens olarak kullanma imkanı doğmuştu. Ancak bir sürü teknik kısıtlama vardı. Örneğin bu konverterle kullanılancak lenslerin maksimum odak uzaklığı 300 mm idi ve lenslerin diyafram açıklığının f2.8 ve daha hızlı olması (düşük f değeri) gerekiyordu. Ayrıca, bu telekonver; Lenslerin odak uzaklığını da tıpkı şimdiki DSLR Canon APS-C gövdeler gibi 1.6 optik çarpan ile çarpıyordu.

Özetle, Nikon 1983 yılında AF kamera alanında Nikon F3 AF adında bir amiral gemisi üretti  ve 1988 yılına kadar üretimine devam etti. Ancak kamera Kontrast Algılama sistemi kullandığı için yavaş netleme yapıyordu. 1985 Yılında Minolta'nın Dynax (Maxxum) 7000 AF kamerasında kullandığı Faz Algılamalı netleme sistemi daha hızlı netleme yapıyordu. Ayrıca Minolta’nın netlemeyi gövdeden mekanik yolla yapması da mühendislik alanında büyük bir yenilikti. Tüm bu gelişmelerden Nikon’un çıkardığı sonuç; Faz Algılamalı netleme sisteminin gelecekte kullanılacak en popüler netleme sistemi olacağı idi. Kendisini hemen bu konuya yönelterek, Nisan 1986’da ürettiği Nikon F501 ile ticari olarak AF pazarına giriş yaptı.