Eski lenslerin Nikon DSLR kameralarda kullanımı

Bu yazımızda Nikon'un 1977 yılında yaptığı iyileştirme sonucu geliştirdiği OTOMATİK DİYAFRAM (AUTOMATIC INDEXING) özellikli (AI) lenslerin ve daha önce üretilmiş Nikon lenslerin, en son model DSLR kameralarda kullanımı konusunu inceleceğiz.

İçinde işlemci olmayan eski ve manuel bir lensi, Nikon dijital veya filmli kameranızda kullanmak istiyorsanız, ilk yapmanız gereken şey, kameranızın kullanma kılavuzunda bu lensin kamera ile uyumlu olup  olmadığından emin olmak veya lensin kılavuzda kullanılamaz lens listesinde olmadığına dikkat etmek olmalıdır.

1967 Model 135 mm Nikon lens D700 gövdeye takılmış. Bu lens, Nikon D700 gövdede matrix ölçüm ve diyafram öncelikli (A) olarak kullanılabilmektedir.

Otomatik diyaframı olmayan (NON-AI) Reflex Nikkor ve PC-Nikkor lensler dijital veya yeni filmli gövdelerde kullanılabilir.

 

Otomatik diyaframı olan (AI) lensleri de kullanmadan önce yakından bakarak incelemeniz gerekir. Lenste, eğer diyafram değerlerinin yazıldığı 2 tane skala görüyorsanız. Ayrıca bu skalalardan lensin konuya bakan  kısmına yakın olanı büyük ve diğeri de küçük rakamlarla yazılmış ise, o zaman elinizde şu 4 farklı lenslerden birisi var demektir. Bunlar, AI, AI-s, E serisi veya dönüştürülmüş AI lenslerdir. Bu lensleri modern dijital kamerlarınızda rahatlıkla kullanabilirsiniz. Nikon kullanmanın tadını çıkarın... 

Yukarıdaki tüm lensler, modern DSLR gövdelerle mükemmel bir şekilde kullanılabilmektedir. Nikon DSLR gövdeler, bu 4 farklı manuel lensi birbirinden ayırt edemez ve hepsine aynı şekilde tepki verir.  

Otomatik diyafram (AI) özelliği olmayan lensleri kullanmaktan sakının. Çünkü bu lenste kameraya takma işleminden sorumlu bir çıkıntı mevcuttur ve bu çıkıntı kameranızın lense bağlantı yerini kırabilir.

Soldaki lens Otomatik Diyafram özelliği olmayan (NON-AI) yani 1977 yılı öncesinde üretilmiş bir lenstir. Sağdaki ise aynı yaştaki bir lensin fabrikada Otomatik Diyafram özelliği eklenmiş (AI) şeklidir.

Nikon, 1977 yılında lenslerinde çok önemli bir iyileştirme yaptı. 1977 Yılı öncesinde kullanılan yöntemde lensi kameraya taktığınızda; Kameraya, lensin en açık ve en kısık diyafram değerlerinin bildirilmesi için diyaframın önce en açık sonra ise en kısık değere getirilmesi gerekiyordu. Bu sayede kamera lensi tanıyabiliyordu. 1977 Yılında artık bu yöntemin kullanılmasına gerek yoktu. Yapılan iyileştirmeyle oluşturulan Otomatik Diyafram (AI=Automatic Indexing) ile artık lens, kameraya bilgilerini otomatik olarak gönderebiliyordu.  

Tüm eski lensler herhangi bir değişikliğe ihtiyaç duymadan otomatik diyaframlı (AI) lensler için üretilmiş yeni gövdelerde STOP DOWN ÖLÇÜM sisteminde kullanılabiliyordu. Bu mümkündü çünkü ilk nesil otomatik diyaframlı lensleri kullanabilen (AI) kameralar olan Nikkormat FT3, Nikon F2A, F2AS, EL2, FM, FE gövdeler bu imkanı AI birleştirme ünitesini yukarı kaldırarak yapabiliyorlardı. 

Profesyonel kameralar olan Nikon F3, F4, F5 ve F6 da bunu yapabiliyordu ama Nikon F5 ve F6’nın bu işlemi yapabilmesi için serviste bir değişim geçirmesi gerekiyordu. Bunun dışında otomatik diyafram birleştirme halkasına sahip yeni SLR kameralar olan Nikon FA, F-801, F100, D1, D2, D3, D4, D4s, D200, D300, D300s, D700, D800, D800E, D810, D600, D610, D750, D7000 ve D7100 eski lenslerle STOP DOWN ÖLÇÜM yapamıyordu. Bu arada değişiklik yapılmamış (NON-AI) lensleri kameranıza takmayı denemeyin  bile. Denerseniz otomatik diyafram birleştirme halkasını (aşağıda KIRMIZI renkle gösterilmiştir) kırabilirsiniz.

Otomatik birleştirme (AI-Coupling) halkası kırmızı okla gösterilmiştir. Bir Nikon DSLR kamera, Eğer profesyonel seviye ise gövdesinde hem otomatik birleştirme (AI-Coupling) halkası hemde CPU (işlemci) arayüzü bulundurur. Profesyonel gövdeler hariç diğer DSLR kameralarda ise sadece CPU (işlemci) arayüzü bulunmaktadır.

Otomatik birleştirme halkası olmayan daha doğrusu işlemci arayüzü (CPU interface) bulunan gövdeler olan Nikon F-401, F50, F80, D100, D70, D80, D40, D90, D5100; lensin  otomatik diyafram özelliğini alttaki fotoğrafta KIRMIZI okla gösterilen küçük bir anahtarla (switch) kontrol etmektedir.

Yukarıdaki Nikon D70 DSLR kamerada, Otomatik diyafram birleştirme halkası yerine işlemci arayüzü (CPU interface) (KIRMIZI okla gösterilen) olarak adlandırılan küçük bir anahtar mekanizması kullanılmıştır. Kameranın AF ve AF-D lensleri kullanabilmesi için bu anahtara ihtiyacı vardır. Lens takıldıktan sora eğer anahtar basılmış pozisyondaysa kamera, lensin en büyük diyafram değerine ayarlandığını anlar.

Aşağıda AI lensin kameraya takıldığı kısım görülüyor. Otomatik birleştirme (AI-Coupling) çıkıntısı MAVİ okla gösterilmiştir. Eski kameralarda otomatik diyaframlı lenslerin diyaframını kontrol etmek için geliştirilen DS-12 adlı ekipmanın kullandığı elektronik birleştirme kısmı (EE-servo coupling post) YEŞİL renkle gösterilmiştir.

İşlemci arayüzlü (CPU interface) DSLR kameralarda, taktığınız işlemcili lenslerin diyafram değerlerinin lenslerin üzerindeki en büyük değere getirilmesi işini yukarıdaki fotoğrafta (bir üstteki) Nikon D70’in gövdesinde KIRMIZI renkle gösterilen küçük anahtarla (switch) yapmaktadır.  

İşlemci arayüzlü gövdelere NON-AI yada başka bir ifadeyle otomatik diyaframı olmayan lensleri takmaya kalkarsanız bu küçük  anahtarı (switch) kırabilirsiniz.

Nikon, otomatik diyaframı kullanmaya başladıktan sonra NON-AI yani otomatik diyaframı olmayan lensleri de Nikon servis ve fabrikalarında eski diyafram halkasını çıkarıp yerine, öndeki diyafram değerlerinin aynı diziliminde ve biraz daha küçük rakamlarla yazılmış diyafram halkasını takarak, lensleri otomatik diyaframlı hale getiriyordu. Bu değişimi geçirmiş lensler neredeyse tüm Nikon gövdelerde kullanılabiliyordu.

Fakat bu değişimi sadece Nikon firması değil başka firmalar da yapabiliyorlardı. Bugün bile bu tür servisleri bulabilirsiniz. Yapmanız gereken arama motoru amcanıza “AI MODIFICATION” veya “AI CONVERSION” yazmanız yeterli.

Özetle, Nikon 1977 yılında Otomatik diyaframlı lensleri (AI) üreterek fotoğrafçılığın hizmetine sundu. Dijital teknolojiye geçildiğinde ise geçmişe verdiği uyumluluk sözünü yerine getirmek adına, profesyonel seviye DSLR gövdelerde eski manuel lenslerin kullanılması amacıyla mekanik olarak çalışan otomatik diyafram birleştirme halkası (AI-Coupling) geliştirerek, 1977 ve hatta daha eski yıllarda üretilmiş manuel bir lensin bile 2015 yılında üretilmiş profesyonel seviye bir gövdede kullanılmasına olanak sağladı. Bu teknolojik üstünlüğün en güzel yanı ise eski manuel lenslerle çektiğiniz fotoğrafların EXIF bilgilerinin bile fotoğrafın bilgilerine kaydedebilmesiydi. Yazı için Jürgen BECKER’e, teknoloji için Nikon’a Teşekkürler...