Nikon F sistemi (Gövdeler)

Nikon F sistemi; İlk üretilmeye başlandığı 1959 yılında bu yana neredeyse hiç değişmeden bu güne kadar gelmiştir. O tarihten bu yana geçen 60 yıldan fazla bir süredir üretilen lensler, F-sistemli gövdelere takılabilmektedir. Lenslerin monte edildiği gövdedeki kısım bakımından 5 farklı dizayn Nikon gövde bulunmaktadır. Bunlar; 

1-) 1959-1977 arasında Nikon F, 

2-) 1977-1981 arasında Nikon AI, 

3-) 1981-1986 arasında Nikon AI-S, 

4-) 1983- yılından günümüze Nikon AF 

5-) 1987- yılında günümüze Manuel lenslerin kullanılamadığı Nikon MF gövdedir. (F401, D40, D3xxx, D5xxx serisi)

Nikon, F sisteminde 2 büyük güncelleme yapmıştır. İlki, Mart 1977 yılında üretilen Nikon F2 Photomic A modelinde kullanılan, DİYAFRAM BİRLEŞTİRME HALKASININ eklenmesiyle gerçekleştirilmiştir. Aşağıda kırmızı yuvarlak içinde gösterilmiştir.

Bu  sayede  daha  önce  gövdeye  lensi  taktığınızda; Lensin en büyük diyafram değerini  kameraya  bildirmek  için,  diyaframı elinizle en büyük değere getirme zahmeti  ortadan  kalkmış  oldu. 1977 Yılında  yapılan  güncelleme  ile  artık, AI gövde, DİYAFRAM BİRLEŞTİRME HALKASI sayesinde,  lensin  diyafram değerini otomatik olarak tanıyabiliyordu.

Bu gövde geliştirilirken, elbette Nikon’ un geriye doğru uyumluluk sözünü de tutması gerekiyordu. Yani bu gövdede NON-AI bir lens de kullanılabilirdi ve kameranın bu lensle de çalışması şarttı. Bu amaçla Nikon, DİYAFRAM BİRLEŞTİRME HALKASI’ nın çıkıntısını yukarı ve aşağı pozisyonda tutacak bir mekanizma ile piyasaya çıkardı. Bu çıkıntı YUKARI kaldırıldığında NON-AI lensler, AŞAĞI indirildiğinde ise AI ve AI-S lensler kullanılabiliyordu. Şu anda dijital kameralardan sadece Nikon Df modelinde bu özellik bulunmaktadır. Diğer dijital kameralarda (hepsinde değil) sadece AI ve AI-S lenslerin takılmasına olanak verilecek şekli kullanılmıştır. Aşağıda Nikon F3 gövdede kullanılan DİYAFRAM BİRLEŞTİRME HALKASI görülmektedir.

Nikon F3' de kullanılan diyafram birleştirme halkası Solda SARI kare içinde bulunan pim yukarı pozisyonda iken (ÇIKINTI AŞAĞIDA) AI ve AI-S lensler kullanılıyordu. NON-AI lens kullanılmak istendiğinde ise SARI kare içindeki pime basılıyor ve bu sayede ÇIKINTI YUKARI pozisyona geçiyor ve NON-AI lens kullanılabiliyordu. Aşağıda Nikon FE gövdedeki sistem görülmektedir.

İkinci güncelleme ise AI-S gövdedir. Bu gövdenin üretilme amacı ise, 1981 yılında piyasaya çıkarılan AI-S lenslerin diyaframının kamera gövdesinden otomatik olarak kontrol edilebilmesi içindir. Çünkü 1982 yılına kadar Nikon’un ürettiği AI gövdeler içinde P ve S çekim moduna sahip gövde yoktu. Sadece M ve A moduna sahip modeller bulunuyordu. Bu kameralarda A modunda istenen diyafram, lensin üzerinden el ile çevrilerek ayarlanıyor ve gövdenin diyaframı otomatik olarak kontrol etmesine gerek kalmıyordu. 

Gövdenin diyaframı otomatik olarak kontrol etmesi P ve S modlu kameralar için gerekliydi. Çünkü ancak P ve S modlu kameralarda; Gövde P modunda verilecek perde hızına karşılık gelen diyaframı ve S modunda ise sizin belirleyeceğiniz perde hızına karşılık gelen kameranın hesaplayacağı diyafram değeri, gövde tarafından otomatik olarak uygulanıyordu.

1983 Yılına gelindiğinde artık tam otomatik P ve perde hızı öncelikli S modlu kameralar piyasada görülmeye başlamıştı. Bu kameralara AI-S lensi tanıyan, yukarıdaki fotoğraftaki SARI daire içindeki pim yerleştirilmişti. Bu pim, 1981 yılında üretilmeye başlanan AI-S lenslerin montaj yüzeyindeki küçük bir çentiğe (aşağıdaki fotoğrafta kırmızı ok) denk gelince serbest kalıyor ve kamera takılan lensin AI-S olduğunu anlıyordu. 1977 Yılında üretilen AI lenslerde bu çentik olmadığı için kameraya takıldığında, pime baskı yapılıyor ve bu sayede kamera, takılan lensin AI lens olduğunu anlıyordu.

İkinci güncellemenin devamı niteliğinden otomatik netlemeye (AF) geçilen ve Nikon’un amiral gemisi Nisan 1983’de üretilen Nikon F3-AF modelidir. Bu gövde Faz Algılama yerine TTL Kontrast Algılama yöntemiyle netlik yaptığı için faz algılamaya göre netlik çok hızlı değildi. 2 Yıl sonra Nikon faz algılamalı ve netleme motoru gövdede olan ilk AF kamera olan Nikon F-501 (N2020) ile yola devam etmiştir. Aşağıda Nikon F3 AF modelinin montaj kısmı görülmektedir.

Lensi  kontrol  ederek,  netlemeyi  otomatik  olarak  yapan  CPU  kontakları  üst kısımda  görülmekte  ve  ilave  olarak  sol  aşağıda  kırmızı  daire  ile  gösterilen netleme  motorunun  şaftı,  aşağıdaki  fotoğrafta  görülen  AF  lensteki  vida gibi görünen yere girerek lensi sağa sola döndürerek netlik yapmaktadır.

Güncelleme yapılan son gövde; Manuel lensleri kullanamayan F sistemli ilk gövde 1987 yılında Nikon F-401 (N4004) olarak piyasaya sürüldü. Bu güncelleme Nikon’ un F sistemini geriye götürmüştü. Çünkü bu gövdelerde manuel lenslerin diyafram değerlerini okuyabilen DİYAFRAM BİRLEŞTİRİCİSİ yoktu ve 1977 yılında üretilmiş eski lensleri kullanamıyordu.

Daha sonra üretilen D40, D40x, D60, D3xxx ve D5xxx serisi gövdelerde DİYAFRAM BİRLEŞTİRME HALKASI’ nın yanısıra otomatik netleme motoru da olmadan üretilmiştir. Amaç maliyet düşürmek ve kamera satışlarının arttırılmasıdır. Günümüzde D3xxx ve D5xxx serisi kamera alanları, bazı kötü sürprizler beklemektedir. Mesela her genç kızın rüyası Zetina dikiş makinesi olduğu gibi her yeni fotoğrafçının hayali de yada etrafındakilerin gazlamaları sonucu Nikon 50 mm 1:1,8D lens sahibi olmaktır. Ancak maalesef bu lensi manuel netleyerek kullanmak zorunda kalacaktır. Çünkü hem aldığı kamerada hemde bu lenste netleme motoru bulunmamaktadır. Bu gövdelerin başka bir kötü sürprizi de yine gövdesinde netleme motoru olmayan D tipi bir sürü güzel eski lensleri manuel netleyerek kullanmak zorunda bırakmasıdır. Aşağıdaki fotoğrafta Nikon D40 lens montaj kısmı görülmektedir. Kırmızı okla gösterilen yerde gövdedeki netleme motorunun şaftı yoktur. Bu gövdeler, sadece 1998 yılında üretilmeye başlanan, içinde netleme motoru olan ve AF-S olarak adlandırılan lensleri netliği otomatik yaparak kullanabilmektedir. 1986-1998 Yılları arasında üretilen ve içinde netleme motoru olmayan AF ve AF-D lensleri ise manuel netleyerek kullanabilmektedir. Nikon’ un yaptığı en kötü şeylerden birisidir bu. Diğeri ise 2000 yılında üretmeye başladığı lenslerde yine maliyet azaltmak için diyafram halkasını çıkararak, G tip denilen eski gövdelerde tüm çekim modları yerine sadece P ve S modunda kullanılmasına neden olmuştur.